Τα μάτια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική επικοινωνία, εκφράζοντας τις προθέσεις των συνομιλητών μας. Αλλά αυτή η επαφή με τα μάτια είναι αυτόματη και γρήγορη; Βασίζεται σε μια αντίδραση προσοχής προτεραιότητας ή, αντιθέτως, σε μια συγκεκριμένη συναισθηματική αντίδραση;
Για να απαντήσουν σε αυτές τις ερωτήσεις ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης (UNIGE), στην Ελβετία, εξέτασαν τον τρόπο με τον οποίο επεξεργαζόμαστε το ανθρώπινο βλέμμα, εστιάζοντας στην εκτίμηση της χρονικής διάρκειας των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων.
Ανακάλυψαν ότι όταν έχουμε οπτική επαφή με άλλο άτομο, η προσοχή μας προσελκύεται άμεσα, προκαλώντας παραμόρφωση στη χρονική μας αντίληψη. Ως αποτέλεσμα, ο χρόνος φαίνεται μικρότερος από ό, τι είναι πραγματικά. Αντιθέτως, αυτή η υποεκτίμηση του χρόνου δεν συμβαίνει όταν εξετάζουμε ένα μη κοινωνικό αντικείμενο.
Ο τρόπος που βλέπουμε τους άλλους και ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το βλέμμα των άλλων έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνική επικοινωνία, μια θεμελιώδη λειτουργία που ονομάζεται κοινωνική γνώση.
«Από μικρή ηλικία μαθαίνουμε να αποκρυπτογραφούμε τα συναισθήματα και τις προθέσεις των συνομιλητών μας μέσω των ματιών τους. Έτσι, το να βλέπει κανείς το βλέμμα κάποιου είναι μια πολύ κοινή κοινωνική κατάσταση, αλλά πάντα οδηγεί σε ένα ιδιαίτερο συναίσθημα», σημειώνει ο Nicolas Burra, ερευνητής στο Τμήμα Ψυχολογίας της Σχολής Ψυχολογίας και Εκπαιδευτικών Επιστημών (FPSE) στο UNIGE και πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Δύο υποθέσεις παρουσιάζονται για να περιγράψουν αυτήν την κατάσταση: Κάποιος λέει ότι η επαφή με τα μάτια σε άλλους δημιουργεί αμέσως μια συναισθηματική αντίδραση.
Η δεύτερη υπόθεση είναι ότι η επαφή με τα μάτια ενεργοποιεί ταχεία και αυτόματη επεξεργασία προσοχής, η οποία στη συνέχεια δημιουργεί μια συναισθηματική απόκριση.
Για να δοκιμάσουν αυτές τις υποθέσεις οι ερευνητές της UNIGE εξέτασαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο, ο οποίος ποικίλλει ανάλογα με τη συναισθηματική ή προσεκτική επεξεργασία του οπτικού ερεθίσματος.
«Πράγματι, έχει αποδειχθεί ότι όταν οι συναισθηματικές μας ικανότητες πρέπει να επεξεργαστούν ένα δυσάρεστο οπτικό ερέθισμα, για παράδειγμα εάν μας ζητηθεί να αξιολογήσουμε τον χρόνο εμφάνισης μιας μεγάλης αράχνης, θα υπερεκτιμήσουμε τον χρόνο που περνά, δίνοντας την εντύπωση ότι περνά πιο γρήγορα από ό, τι στην πραγματικότητα», εξηγεί ο Nicolas Burra.
