Χρόνια βλεφαρίτιδα, ξηροφθαλμία και φακοί επαφής

Ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος Δρ Κωνσταντίνος Καραμπάτσας Επ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑ.Δ.Α) ενημερώνει Οπτικούς & Οπτομέτρες.

 

Dr. Κωνσταντίνος Καραμπάτσας

MD, PhD, FEBO, MRCOphth, FRCS, FWCRS,

Χειρουργός οφθαλμίατρος - διδάκτωρ Πανεπιστημίου Bristol,UK,

Επ. Καθηγητής Βιοϊατρικών Επιστημών (τομέας Οπτικής-Οπτομετρίας) Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ)

www.karabatsas.gr

Τα μάτια μας καταπονούνται καθημερινά από το περιβάλλον, τους φακούς επαφής, το μακιγιάζ, τις ψεύτικες βλεφαρίδες, τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, ορισμένες φαρμακευτικές θεραπείες, ενώ παράλληλα συχνά σε αρκετές δερματοπάθειες του προσώπου συνυπάρχει και φλεγμονώδης συμμετοχή από τα μάτια.

Η φλεγμονή στα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες, γνωστή ως βλεφαρίτιδα, χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα συμπτώματα, επιβαρύνοντας την ποιότητα ζωής του ατόμου:

• πρησμένα-λιπαρά βλέφαρα,
• ερυθρό, ερεθισμένο βλεφαρικό χείλος,
• απολέπιση στα βλέφαρα σαν πιτυρίδα,
• έντονες τσίμπλες κατά το πρωινό ξύπνημα,
• ρυπαρά-λιπαρά εκκρίματα στις βλεφαρίδες,
• προβληματικές, αδύναμες βλεφαρίδες,
• απώλεια βλεφαρίδων (μαδάρωση),
• κόκκινα μάτια,
• αίσθημα άμμου, ξένου σώματος (ξηροφθαλμία),
• ευαισθησία στο φως,
• θολή όραση,
• δυσανεξία στους φακούς επαφής που οδηγεί στη διακοπή της χρήσης τους.


Συχνές αιτίες της φλεγμονής των βλεφάρων/βλεφαρίδων είναι:

• η ελλιπής υγιεινή,
• η ανεξέλεγκτη βακτηριακή ανάπτυξη (συνήθως σταφυλόκοκκοι),
• η ανάπτυξη ακάρεων ( Demodex),
• η δερματίτιδα,
• οι αντι-γλαυκωματικές θεραπείες,
• η χρήση φακών επαφής.

Ακάρεα Demodex και φακοί επαφής 

Συχνά στους χρήστες φακών επαφής υπάρχει αυξημένη ανάπτυξη αποικιών από το παράσιτο Demodex στα βλεφαρικά χείλη. Λόγω της επίδρασης του Demodex στη συνήθη οφθαλμική χλωρίδα ή στην υγεία του βλεφαρικού χείλους, η χρήση φακών επαφής μπορεί να προσφέρει ένα πιο πλεονεκτικό περιβάλλον για τον πολλαπλασιασμό των ακάρεων Demodex.

Επί πρόσθετα η παρουσία βλεφαρίτιδος παρέχει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για προσβολή από Demodex και σχετίζεται με αποικισμό των ορίων του βλεφάρου από μικροοργανισμούς, όπως Staphylococcus epidermidis, Propionibacterium acnes, Corynebacteria και Staphylococcus aureus. Οι ίδιοι μικροοργανισμοί έχουν βρεθεί να είναι πιο συχνοί και να αναπτύσσονται ευκολότερα σε χρήστες φακών επαφής.

Πιθανολογείται ότι ένας φακός επαφής μπορεί να προσφέρει ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για ανάπτυξη βακτηριδίων και να λειτουργεί ως φορέας για μικροοργανισμούς.

Η υγιεινή των βλεφάρων μπαίνει δυναμικά στο επίκεντρο της ζωής μας

Λόγω των επιδημιολογικών στατιστικών, που αναδεικνύουν τη μεγάλη συχνότητα βλεφαρίτιδας στον γενικό πληθυσμό, σε συνδυασμό με τα υψηλά ποσοστά οφθαλμικών ενοχλήσεων, όπως αναφέρθηκαν προηγουμένως, συνιστάται σήμερα σε όλους μας η ανάγκη της υγιεινής των βλεφάρων ως μια καθημερινή υγιεινή συνήθεια. Η ανάγκη αυτή είναι ακόμη πιο επιβεβλημένη στους χρήστες φακών επαφής.

Η καθημερινή υγιεινή των βλεφάρων, ιδιαιτέρως στο κοινό ηλικίας 40 ετών και άνω και πρωτίστως σε όσους/όσες κάνουν χρήση φακών επαφής και καταπονούν καθημερινά τα μάτια με το μακιγιάζ και την πολύωρη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, περιλαμβάνει:

• την καθημερινή θερμική θεραπεία,
• τη χρήση ειδικού αφρού καθαρισμού βλεφάρων,
• το μασάζ στα βλέφαρα με εξιδεικευμένο gel,
• τον ψεκασμό των προβληματικών-αδύναμων βλεφαρίδων με spray (ιδίως στις γυναίκες που κάνουν συχνή χρήση μακιγιάζ).

Εάν η υγιεινή των βλεφάρων/βλεφαρίδων δεν ενταχθεί στη ζωή των χρηστών φακών επαφής από την αρχή, υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης φλεγμονής στην περιοχή των βλεφάρων. Αυτή μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα βλεφαρίτιδας/ξηροφθαλμίας και τη σταδιακή δυσανεξία στους φακούς επαφής. Η κατάσταση ενδέχεται να παραμείνει για καιρό αδιάγνωστη και να οδηγήσει εκτός του γνωστού Contact Lens Drop Out φαινομένου,στον πολύ σοβαρό κίνδυνο μολυσματικής κερατίτιδας.

Γι’ αυτόν τον λόγο η υγιεινή των βλεφάρων θα πρέπει να εντάσσεται στη ζωή του κάθε χρήστη, από τις πρώτες κιόλας ημέρες εισαγωγής του στον κόσμο των φακών επαφής, πάντα κάτω από τη στενή καθοδήγηση και εποπτεία του έμπειρου οπτικού/οπτομέτρη και του οφθαλμιάτρου του. Η στενή σχέση οπτικού με τον πελάτη θα συμβάλλει στην πρόληψη και όσο το δυνατόν ταχύτερη καταστολή των συμπτωμάτων μόλις εμφανιστούν.Τα οφθαλμικά συμπτώματα των χρηστών φακών επαφής μπορούν να αντιμετωπιστούν σε πρώτη φάση με την καθημερινή χρήση των πρωτοποριακών αυτοθερμαινόμενων κομπρεσών, όπως είναι οι κομπρέσες μιας χρήσης Ophthalmogen EYE10, τον καθαρισμό με αφρό Naviblef και το μασάζ στα βλέφαρα με Ophthalmogen Gel, για τουλάχιστον δύο με τρεις μήνες.

Τα τεχνητά δάκρυα συνεισφέρουν στην ανακούφιση, αλλά αποτελούν μόνο συμπτωματική και συμπληρωματική θεραπεία, χωρίς να αντιμετωπίζουν την αιτία του προβλήματος της ξηροφθαλμίας. Στην περίπτωση που τα συμπτώματα δεν μειωθούν ικανοποιητικά, ο ασθενής θα πρέπει να παραπεμφθεί για πλήρη διαγνωστικό έλεγχο στον οφθαλμίατρο.
Βασικός στόχος σε κάθε περίπτωση είναι η επίτευξη του ελέγχου του φορτίου βακτηρίων και ακάρεων στα βλέφαρα, η διάνοιξη των πιθανά μπλοκαρισμένων μεϊβομιανών αδένων και η αύξηση της ροής λιπιδίων από τα βλέφαρα στην επιφάνεια των δακρύων, αποτελέσματα τα οποία θα φέρουν σημαντική οφθαλμική ανακούφιση, άνεση και βελτίωση της ποιότητας ζωής και όρασης.